تحلیل ویژگی¬های مورفومتری ریپل مارک ها (مطالعه موردی:کویر سیرجان)

مطالعه در مورد کیفیت و خصوصیات اشکال فرسایش بادی و همچنین ارتباط این اشکال با سایر لندفرمهای موجود در محیط معیار مهمی در ارزیابی شرایط منابع طبیعی می باشد. این پژوهش سعی در بررسی اختلافات موجود بین خصوصیات مورفومتری ریپل ها در حوضه کویر سیرجان در سه موقعیت مکانی متفاوت، یعنی در پناه تپه¬های طبیعی، در پناه پوشش گیاهی و در سطوح هموار به صورت کمی اندازه گیری و مورد مقایسه قرار گرفت. فاکتورهای مورفومتری مورد مقایسه ریپل ها شامل طول موج و ارتفاع موج می باشد. نتایج آنالیز واریانس اختلاف معنی داری بین پارامترهای طول موج و ارتفاع موج ریپل ها در موقعیت های مختلف نشان می دهد. در سطح احتمال خطای کمتر از 1 درصد (01/0›?) نتایج آزمون مقایسه میانگین ها برای هر یک از عوامل ذکر شده ریپل ها را در سه گروه متمایز تفکیک می کند. اول شامل ریپل¬مارک¬های در پناه پوشش گیاهی، دوم شامل ریپل¬مارک¬های باد پناه تپه های طبیعی و سوم شامل ریپل¬مارک¬های سطوح هموار می باشد. بنابراین می توان با آنالیز پارامترها نتیجه گرفت الگوی ریپلهای ماسه¬ای به¬شدت تحت تأثیر شرایط محیطی تشکیل دهنده انها قرار دارند. در مرحله بعد سعی شده تأثیر خصوصیات مورفومتری نبکاها را به عنوان یکی از اشکال مهم فرسایش بادی بر روی ویژگی های مورفومتری ریپل مارک ها در حوضه کویر سیرجان بررسی نماید. به این منظور خصوصیات مورفومتری 20 نمونه از نبکاهای گونه درختچه گز، اشنان و گل گزی شامل ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش گیاه، ارتفاع نبکا، قطر قاعده مخروط نبکا، ارتفاع مانع (مجموع ارتفاع نبکا و ارتفاع گیاه) و همچنین طول و عرض محدوده تحت تأثیر مانع (نبکا) برای گونه های مختلف اندازه گیری شد. سپس رابطه همبستگی آنالیز رگرسیون بین پارامترهای ارتفاع مانع، قطر تاج پوشش گیاه و قطر قاعده نبکا و پارامترهای طول و عرض محدوده تحت تأثیر برقرار گردید. همچنین با استفاده از آزمون آنالیز رگرسیون تأثیر فاصله از مانع بر روی طول موج و ارتفاع ریپل مارک ها سنجیده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که طول موج و ارتفاع ریپل مارک ها ارتباط بسیار زیادی با فاصله از مانع دارد. به¬طوریکه در فواصل نزدیک به مانع که سرعت باد کاهش یافته است ارتفاع و طول موج ریپل¬مارک ها افزایش می یابد اما هر چه فاصله از مانع زیاد شود اندازه طول موج و ارتفاع ریپل مارک ها کوچک تر می گردد. همچنین نتایج نشان می دهد دامنه تأثیرگذاری نبکاهای گونه های مختلف گیاهی بر روی ریپل ها تا حد بسیار زیادی وابسته به قطر تاج پوشش گیاه و ارتفاع مانع می باشد و خارج از این محدوده تأثیر نبکا بر روی خصوصیات مورفومتری ریپل مارک ها تقریباً صفر می شود به طوریکه طول محدوده تقریباً سه برابر ارتفاع مانع و عرض آن وابسته به قطر تاج پوشش گیاه و بعد از آن قطر قاعده نبکا می باشد.